در مهر سال ۸۹ و در دولت دوم محمود احمدینژاد با هدف اتصال استان قم به خراسان رضوی از طریق استان سمنان و تسهیل در امر زیارت، طرح «آزادراه حرم تا حرم» کلید خورد. تسریع در مدت زمان سفرها و کاهش میزان مصرف سوخت و تصادفات از هدفهای ساخت این آزادراه بود و بر اساس برآوردها قرار بود تا پایان دولت دهم در سال ۹۲ به بهرهبرداری برسد اما اکنون که در فصل پایانی سال ۱۴۰۴ هستیم هنوز این آزادراه تکمیل نشده و افتتاح کامل آن نیز طبق آنچه مشخص است سالهای مدیدی به طول خواهد انجامید.
متولی اصلی طرح آزادراه حرم تا حرم شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور بوده و این آزادراه از چهار مرحله اصلی یعنی مسیرهای قم - گرمسار (١۵٠ کیلومتر)، مسیر گرمسار- سمنان (١٢٠ کیلومتر)، مسیر سمنان - نیشابور(۵٧٠ کیلومتر) و مسیر نیشابور - مشهد (٨٠ کیلومتر) تشکیل شده است. قرارگاه خاتم الانبیا(ص) از همان ابتدا به عنوان پیمانکار اصلی این پروژه تعیین شد و طی این سالها برخی قطعات این آزادراه را نیز به سرانجام رساند، اما کمبود اعتبارات سبب شد وقفههای طولانی در برخی استانها رخ دهد و تکمیل این آزادراه را به گره کوری تبدیل کند، به طوری که فرجالله ایلیات، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سمنان عنوان کرده آزادراه حرم تا حرم تا دو سال دیگر به سمنان میرسد.
در این میان فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی نیز با بیان اینکه خبرهای خوبی برای سرعت بخشیدن به اجرای این پروژه در راه است؛ اظهار کرده است جلسات کارشناسی پروژه آزادراه حرم تا حرم و طرح قطار برقی مشهد به تهران با حضور رئیسجمهور و نمایندگان محترم مجلس در حال برگزاری بوده و تلاش اصلی ما این است که منابع پایدار برای تأمین اعتبار این ابرپروژه ملی شناسایی شود.
کمبود اعتبار، حلقه مفقوده اجرای این پروژه
برای پیگیری آخرین وضعیت این پروژه ملی به سراغ معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور رفتیم که وی در گفتوگو با خبرنگار قدس این پروژه را جزو پروژههای اولویتدار این شرکت دانسته و با بیان اینکه تکمیل آزادراه حرم تا حرم با جدیت در حال پیگیری است، میگوید: پروژه آزادراه حرم تا حرم دارای چند سرمایهگذار بوده که برجستهترین آن قرارگاه خاتم الانبیا(ص) است.
هوشنگ بازوند در ادامه میافزاید: ۷۰درصد سرمایهگذاری این پروژه بر عهده قرارگاه و ۳۰درصد نیز متعلق به دولت بود که قرارگاه خاتم الانبیا(ص) بنا به دلایلی همچون عدم توجیه اقتصادی این پروژه، پیشنهاد کاهش این سهم به ۵۰درصد را داشت که دولت نیز با هدف تسریع در اجرای آن با این پیشنهاد موافقت کرد و در هیئت دولت نیز به تصویب رسید. در حال حاضر دولت و قرارگاه خاتم الانبیا(ص) به طور مساوی سهم ۵۰درصدی از سرمایهگذاری این پروژه را عهدهدار هستند.
وی با بیان اینکه به زودی عملیات آزادراه حرم تا حرم از مسیر نیشابور به باغچه آغاز خواهد شد، تصریح میکند: همچنین در مسیر گرمسار به سمنان نیز اجرای این پروژه در حال انجام است و تا پایان سال جاری حدود ۳۶کیلومتر از آن به بهرهبرداری خواهد رسید.
معاون وزیر راه و شهرسازی میافزاید: حلقه مفقوده این پروژه نبود سرمایهگذاران مجموعههای مالی نظیر بانکهاست، در حالی که ساخت و تکمیل آزادراه حرم تا حرم مطالبه همه مردم ایران به ویژه زائران حضرت معصومه(س) و امام رضا(ع) است. با وجود اینکه تاکنون چندین مرتبه مکاتبه با بانکها داشتهایم، اما رغبتی برای مشارکت و تأمین منابع مالی از خود نشان ندادهاند، از این رو بنا شده با پیگیریهای استانداران سمنان و خراسان رضوی جلسهای با رئیس بانک مرکزی برگزار شود تا وی بانکها را متقاعد کند که در این پروژه سرمایهگذاری کنند.
بیتوجهی بانکها به این پروژه
وی ادامه میدهد: برای ما مشخص نیست که چرا بانکها در پروژههای دیگر نظیر زنجان به تبریز، قزوین به زنجان و تهران به رشت سرمایهگذاری میکنند، اما وقتی پیشنهاد سرمایهگذاری در این پروژه داده میشود استقبال نکرده و مواردی نظیر کمبود منابع را بهانه میکنند. این در حالی است که اگر بانکها تنها ۳۰درصد در این پروژه سرمایهگذاری کنند مابقی آن توسط سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولت تأمین شده و اجرای این پروژه مهم سرعت پیدا خواهد کرد.
بازوند در پاسخ به این پرسش که سرانجام این پروژه در دولت چهاردهم چطور خواهد بود نیز میگوید: یکی از اولویتهای دولت چهاردهم تعیین تکلیف کریدورها و سرمایهگذاری در آنهاست. گره کور این پروژه منابع مالی است، اما به طور قطع میتوان گفت بخش مربوط به استان سمنان در این دولت به پایان خواهد رسید به طوری که تا پایان سال جاری ۳۶کیلومتر از آزادراه حرم تا حرم در استان سمنان و در فاصله گرمسار تا سمنان به بهرهبرداری خواهد رسید و در سال ۱۴۰۶ نیز امید داریم این پروژه به شهر سمنان متصل شود.
توسعه گردشگری مذهبی و جابهجایی ایمن
مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در مورد میزان کل اعتباراتی که برای اتمام این پروژه نیاز است نیز خاطرنشان میکند: به جرئت میتوان گفت تکمیل و بهرهبرداری نهایی از این پروژه نیاز به ۱۰۰هزار میلیارد تومان اعتبار دارد، از این رو درخواست ما از بانکها این است که در تأمین این منابع مالی مشارکت داشته و بیتفاوت نباشند، زیرا اجرای کامل آن حدود ۹۰درصد تلفات جادهای مسافرانی که در مسیر استانهای قم، سمنان و خراسان رضوی هستند را کاهش خواهد داد و ارتقای ضریب ایمنی رانندگی، کاهش مصرف سوخت، کاهش آلایندههای زیست محیطی و صرفهجویی در هزینهها و زمان سفر را به دنبال دارد. این محور علاوه بر نقش مذهبی، از منظر اقتصادی و ترانزیتی نیز اهمیت ویژهای دارد و تکمیل بخش شرقی آن موجب اتصال استانهای مرکزی به شمال شرق کشور خواهد شد و ضمن تسهیل تردد در استانهای سمنان، خراسان رضوی و قم، زیرساختهای لازم برای توسعه گردشگری مذهبی و جابهجایی ایمنتر بار و مسافر در شرق کشور را نیز فراهم خواهد کرد.
بازوند فرسوده شدن برخی تجهیزات کارگاهی این پروژه در استانهای مختلف، تعطیلی طولانی کارگاهها و عدم پرداخت حقوق کارگران را رد کرده و میگوید: این موضوع به هیچ وجه صحت ندارد و حتی برخی کنارگذرهای این پروژه که به بهرهبرداری رسیدهاند هم اکنون در حال دریافت عوارض از خودروها هستند.
نظر شما